Aseksualizm: Wnikliwe spojrzenie na czwartą orientację seksualną

Definicja i charakterystyka aseksualizmu - czym jest ta orientacja seksualna

Gdy ktoś identyfikuje się jako aseksualny, oznacza to, że nie czuje przyciągania seksualnego do żadnej płci. Dla niego wszelkie próby interakcji seksualnej mogą być postrzegane jako nieprzyjemne, nudne lub po prostu zbędne. Dawniej taki stan nazywano często bezpłciowością. Jednak pod koniec lat dziewięćdziesiątych pojawiło się nowe słowo - "aseksualność". Ludzie zaczęli używać go, aby wyjaśnić swoje doświadczenia seksualne lub fakt, że nie są tak zainteresowani seksualnością jak inni.

Warto podkreślić, że aseksualność nie jest chorobą. Choć przez długi czas znajdowała się w klasyfikacji zaburzeń psychicznych takich jak ICD-10 i DSM V, ostatnio opublikowany artykuł Postona i jego zespołu z 2010 roku wyjaśnił, że osoby aseksualne nie są chore. 

Osoby aseksualne mają takie same zdolności do miłości i budowania relacji jak wszyscy inni, po prostu nie odczuwają pragnienia uczestnictwa w interakcjach seksualnych ani nie doświadczają pociągu seksualnego. Niemniej jednak nie cierpią z tego powodu. Dziś aseksualność jest traktowana neutralnie i uznawana za jedną z orientacji seksualnych, obok heteroseksualizmu, homoseksualizmu i biseksualizmu.

Rozpoznawanie aseksualizmu

Jak rozpoznać aseksualizm: objawy i cechy

Rozpoznanie aseksualizmu może być wyzwaniem ze względu na różnorodność ludzkiej seksualności i subtelne różnice między brakiem zainteresowania seksualnego a prawdziwym aseksualizmem. Jednak istnieją pewne sygnały, które mogą sugerować aseksualizm. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc zrozumieć czy ktoś może być aseksualny:

Warto jednak pamiętać, że każda osoba jest inna i różni się swoimi doświadczeniami i preferencjami seksualnymi. Jeśli ktoś rozważa, czy może być aseksualny, ważne jest, aby podjąć refleksję nad swoimi uczuciami i doświadczeniami, a także skonsultować się z profesjonalistą, takim jak terapeuta, który może pomóc w zrozumieniu i zaakceptowaniu własnej seksualności.

Aseksualizm a aseksualność: Czy to to samo?

"Aseksualizm" i "Aseksualność" często są używane zamiennie, ale mają nieco inne znaczenie i kontekst.

"Aseksualizm" odnosi się do orientacji seksualnej, która charakteryzuje się brakiem lub niskim poziomem pożądania seksualnego wobec innych osób. Jest to termin używany do opisu samej orientacji seksualnej.

Z kolei "aseksualność" jest bardziej ogólnym terminem, który odnosi się do stanu bycia aseksualnym lub doświadczania aseksualizmu. Może to obejmować nie tylko brak pożądania seksualnego, ale także różnorodne doświadczenia związane z orientacją aseksualną, takie jak brak zainteresowania seksualnego, unikanie aktywności seksualnej itp.

Mimo tych subtelnych różnic w użyciu terminologii, oba terminy odnoszą się do tego samego zjawiska - braku lub niskiego poziomu pożądania seksualnego.

Jak odróżnić aseksualizm od zaburzeń popędu seksualnego?

Odróżnienie aseksualizmu od zaburzeń popędu seksualnego może być trudne, ponieważ oba mogą manifestować się jako brak lub zmniejszone zainteresowanie seksualne. Jednak istnieją pewne różnice między nimi, które mogą pomóc w ich rozróżnieniu:

Warto również pamiętać, że diagnoza zaburzeń popędu seksualnego powinna być dokonywana przez profesjonalistę, takiego jak terapeuta, seksuolog lub psychiatra, który może przeprowadzić szczegółową ocenę i zrozumieć kontekst danej sytuacji.

Rodzaje aseksualizmu

Aromantyczność, demiseksualizm i inne formy aseksualizmu

Oprócz klasycznego aseksualizmu istnieją również różne warianty aseksualności, które odzwierciedlają różnorodność doświadczeń i preferencji w obrębie tej orientacji seksualnej. Oto kilka przykładów:

1. Aromantyzm: Aromantyczność odnosi się do braku pragnienia romantycznego lub zaangażowania emocjonalnego w relacje miłosne. Osoby aromantyczne mogą być aseksualne lub nie, ale dla nich aspekt romantyczny relacji jest mniej istotny lub nawet zupełnie nieobecny.
2. Demiseksualizm: Demiseksualizm to termin odnoszący się do osoby, która doświadcza pożądania seksualnego tylko w kontekście istniejącej głębokiej więzi emocjonalnej lub zaangażowania w stosunku do partnera. Osoby demiseksualne nie doświadczają typowego pożądania seksualnego wobec obcych lub osób, z którymi nie mają silnej emocjonalnej więzi.
3. Grey-asexualność: Grey-asexualność to kategoria, która obejmuje osoby, które doświadczają czasem pewnego stopnia pożądania seksualnego, ale w znacznie mniejszym stopniu niż przeciętna osoba, lub tylko w pewnych okolicznościach lub w stosunku do niektórych osób.
4. Lithromantyzm: Lithromantyzm to termin odnoszący się do osób, które cieszą się romantycznym zainteresowaniem ze strony innych, ale nie odwzajemniają tych uczuć. Osoby lithromantyczne mogą być aseksualne lub nie.
5. Akoiromantyzm: Osoby akoiromantyczne doświadczają romantycznych uczuć wobec innych osób, ale nie chcą, aby te uczucia były odwzajemnione lub nie są zainteresowane uczestnictwem w tradycyjnych związkach romantycznych.

Te terminy pomagają opisać różnorodność doświadczeń w obrębie aseksualności i uznają, że seksualność i romantyczność mogą być niezależnymi wymiarami ludzkiego doświadczenia. Ważne jest, aby każda osoba mogła identyfikować się z tymi terminami według swoich własnych doświadczeń i preferencji.

Życie jako osoba aseksualna

Związki aseksualne: Czy osoby aseksualne tworzą związki?

Tak, osoby aseksualne mogą tworzyć i utrzymywać zdrowe, satysfakcjonujące związki, choć te związki mogą różnić się od tych, które opierają się na fizycznym aspekcie intymności seksualnej. 

Wiele osób aseksualnych może pragnąć romantycznego zaangażowania emocjonalnego w związku, ale bez aktywności seksualnej. Mogą one budować i pielęgnować głębokie więzi emocjonalne i intymne relacje z partnerami, opierając się na wspólnych zainteresowaniach, wsparciu i zaufaniu.

Niektóre osoby aseksualne mogą preferować związki otwarte lub poliamoryczne, które pozwalają na intymność emocjonalną i fizyczną z wieloma partnerami, bez koncentrowania się wyłącznie na aktywności seksualnej.

Osoby aseksualne mogą także cieszyć się bliskimi platonicznymi przyjaźniami, które są wolne od jakiejkolwiek presji seksualnej lub romantycznej. Takie relacje mogą być dla nich równie ważne i satysfakcjonujące jak tradycyjne związki romantyczne.

Oczywiście nie wszyscy ludzie aseksualni poszukują związków. Niektórzy mogą preferować samotność lub niezależność, czerpiąc radość z życia bez zaangażowania w romantyczne lub seksualne relacje.

Znane osoby aseksualne

• Emilie Autumn, amerykańska piosenkarka, poetka i skrzypaczka
• Edward Gorey, amerykański pisarz i ilustrator
• Kenji Miyazawa, japoński poeta i pisarz
• Kim Deal, amerykańska gitarzystka rockowa
• Yuhki Kamatani, mangaka z Japonii
• Alice Oseman, brytyjska pisarka, autorka m.in. komiksów Heartstopper

Badania dotyczące aseksualności

Aseksualność jest zjawiskiem, które zyskuje coraz większą uwagę w badaniach nad seksualnością i tożsamościami płciowymi. Choć temat ten wciąż pozostaje stosunkowo mało rozpoznawany w mainstreamowych badaniach, istnieje kilka istotnych prac naukowych, które badają ten temat. Poniżej znajdziesz przegląd niektórych badań dotyczących aseksualności.

1. Badanie “Prevalence and Predictors of Asexuality in a U.S. National Sample” – Vanessa H. McVicker, Julia R. Heiman (2018)

Opis badania: To jedno z największych badań nad występowaniem aseksualności w USA, przeprowadzone na szerokiej próbie dorosłych osób. Badanie miało na celu oszacowanie, jak powszechna jest aseksualność wśród dorosłych Amerykanów oraz jakie czynniki mogą wpływać na tożsamość aseksualną. Wyniki wskazały, że około 1% populacji dorosłych osób identyfikuje się jako aseksualne. Badacze zauważyli, że aseksualność jest niezależna od orientacji płciowej, wieku, stanu cywilnego czy orientacji seksualnej.

Wyniki:

• Aseksualność była równo rozdzielona między mężczyzn i kobiety, z pewnym wskazaniem na większą liczebność kobiet w tej grupie.

• Wzrost świadomości i akceptacji tej tożsamości w społeczeństwie wpłynął na większą liczbę osób identyfikujących się jako aseksualni.

Wnioski:

Badanie pokazało, że aseksualność jest częścią różnorodności seksualnej, a jej obecność w populacji nie jest tak mała, jak mogło się wcześniej wydawać. Wyniki sugerują również, że tożsamość aseksualna jest wciąż niewystarczająco zrozumiana i wymaga dalszej edukacji oraz akceptacji.

2. Badanie “Asexuality: A Study of the Lack of Sexual Desire in the Context of the ‘Sexual Spectrum’” – Anthony F. Bogaert (2004)

Opis badania: Badanie Anthony’ego Bogaerta, profesora psychologii, jest jednym z pionierskich w dziedzinie badań nad aseksualnością. W artykule tym, autor analizuje aseksualność jako część szerszego “seksualnego spektrum”, podkreślając, że brak pragnienia seksualnego może być równie naturalnym aspektem ludzkiej seksualności, jak intensywne pragnienia seksualne.

Wyniki:

• Aseksualność jest opisana jako brak zainteresowania seksualnym zachowaniem i pragnieniem, co nie jest zaburzeniem, ale częścią normalnej różnorodności seksualnej.

• W badaniach Bogaerta, osoby identyfikujące się jako aseksualne nie miały problemów z relacjami emocjonalnymi, a ich brak potrzeby seksualnej był dla nich w pełni satysfakcjonujący.

Wnioski:

Bogaert stwierdził, że aseksualność nie jest równoznaczna z brakiem zdolności do odczuwania miłości lub satysfakcji w związku. Istnieje również wyraźne rozróżnienie pomiędzy aseksualnością a anhedonią (brak zdolności do odczuwania przyjemności), co sprawia, że osoby aseksualne mogą prowadzić satysfakcjonujące życie emocjonalne i romantyczne, mimo braku pociągu seksualnego.

3. Badanie “Sexual Fluidity: Understanding Asexuality and Sexual Orientation” – Lisa M. Diamond (2008)

Opis badania: Lisa M. Diamond w swojej pracy badała zjawisko „płynności seksualnej” w kontekście aseksualności. Zajmowała się również tym, jak osoby aseksualne mogą zmieniać swoje postawy w stosunku do seksualności w zależności od kontekstu życiowego, czasu i sytuacji. Choć badanie koncentrowało się głównie na płynności seksualnej, omawiało także grupę osób, które zidentyfikowały się jako aseksualne, co stanowiło ciekawe uzupełnienie jej wcześniejszych badań nad orientacjami seksualnymi.

Wyniki:

• W badaniach wykazano, że aseksualność, podobnie jak inne orientacje seksualne, może być dynamiczna i zmieniać się w czasie. Oznacza to, że niektóre osoby mogą poczuć pociąg seksualny w określonych okolicznościach.

• Zjawisko to często jest mylone z celibatem lub abstynencją, ale badania wykazały, że aseksualność jest specyficzną orientacją, a nie tylko brakiem aktywności seksualnej.

Wnioski:

Diamond stwierdziła, że choć aseksualność może być stabilną tożsamością, wciąż istnieje możliwość, że niektóre osoby doświadczają płynności w swojej orientacji seksualnej. To ważne, aby rozumieć, że aseksualność jest jedną z wielu orientacji i nie należy jej utożsamiać z brakiem funkcji seksualnych.

4. Badanie “Exploring Asexuality: Gender Differences in the Prevalence of Asexuality” – Sarah A. S. McKenzie i inni (2019)

Opis badania: To badanie opublikowane w Journal of Sex Research badało różnice w częstości występowania aseksualności w zależności od płci. Celem było porównanie, jak mężczyźni i kobiety różnią się w identyfikowaniu się jako aseksualni, a także jak takie osoby postrzegają swoją seksualność.

Wyniki:

• Okazało się, że więcej kobiet niż mężczyzn identyfikuje się jako aseksualne, co może wynikać z oczekiwań społecznych dotyczących roli płci i mężczyzn jako „aktywnych seksualnie”.

• Kobiety były bardziej skłonne do akceptowania aseksualności jako tożsamości, podczas gdy mężczyźni często traktowali to jako „problem”, który wymaga rozwiązania.

Wnioski:

Wyniki badania sugerują, że różnice płciowe mogą wpływać na sposób postrzegania aseksualności w społeczeństwie. Z kolei, odpowiednia edukacja o aseksualności może pomóc w eliminowaniu tych stereotypów i zwiększeniu akceptacji w różnych społecznościach.

Aseksualizm a społeczeństwo

Nieporozumienia i mylone koncepcje związane z aseksualizmem

Istnieje wiele nieporozumień i mylonych koncepcji związanych z aseksualizmem, często wynikających z braku świadomości lub stereotypów dotyczących seksualności. 

Mit: Aseksualizm to to samo co brak aktywności seksualnej 

Aseksualizm to orientacja seksualna, a nie tylko wybór lub brak aktywności seksualnej. Osoby aseksualne mogą odczuwać romantyczne uczucia, tworzyć relacje i cieszyć się bliskością emocjonalną, choć niekoniecznie pragną aktywności seksualnej.

Mit: Aseksualizm to brak zdolności do kochania

Aseksualność nie ma związku ze zdolnością do kochania lub tworzenia bliskich relacji. Osoby aseksualne mogą kochać i tworzyć głębokie więzi emocjonalne z innymi osobami tak samo, jak osoby o innych orientacjach seksualnych.

Mit: Aseksualność to zaburzenie lub problem do naprawienia

Aseksualność to jedna z wielu orientacji seksualnych, nie jest to choroba ani zaburzenie psychiczne, które wymaga leczenia czy naprawiania. Osoby aseksualne nie potrzebują "naprawy" ani zmiany swojej orientacji seksualnej.

Mit: Osoby aseksualne nie mogą cieszyć się intymnością

Intymność niekoniecznie musi wiązać się z aktywnością seksualną. Osoby aseksualne mogą cieszyć się intymnością emocjonalną, romantyczną i fizyczną z innymi osobami w ramach swoich związków i relacji.

Mit: Aseksualność to wybór

Aseksualność nie jest wyborem ani decyzją, którą ktoś podejmuje. Jest to naturalna część ludzkiej różnorodności seksualnej, która może być obecna od narodzin lub rozwinąć się w ciągu życia.

Mit: Osoby aseksualne są po prostu niezadowolone z życia seksualnego

Osoby aseksualne mogą być zadowolone z życia bez aktywności seksualnej i nie odczuwać braku lub niedosytu z tego powodu. Ich satysfakcja z życia może wynikać z innych aspektów, takich jak bliskość emocjonalna, pasje czy zainteresowania.

Podsumowanie

Aseksualność jest wciąż tematem nie do końca zrozumianym przez społeczeństwo, ale badania coraz bardziej ujawniają jej różnorodność i złożoność. Warto zauważyć, że osoby aseksualne niekoniecznie wykluczają możliwość życia romantycznego i emocjonalnego, ale wybierają życie bez aktywności seksualnej. Ważne jest, aby w dyskusjach na ten temat unikać stygmatyzowania tej tożsamości i zwiększać świadomość na temat jej istnienia.

Zachęcanie do dalszego zgłębiania tematu aseksualności w kontekście społecznym i psychologicznym, a także wspieranie edukacji na ten temat, może prowadzić do większej akceptacji i zrozumienia tej tożsamości.

Bibliografia:

Żukowicz O., Mniejszość w mniejszości. Jak aseksualność wzbogaca myślenie o ludzkiej seksualności. (2021), Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 28,2

Siekierska M., Kowalczyk R., Merk W., Charakterystyka osób aseksualnych. (2016), Seksuologia Polska, 14,1,25-30