Nieprzyjemny zapach, wodniste upławy, dyskomfort… Choć bakteryjna waginoza nie zawsze daje wyraźne objawy, może znacząco wpływać na codzienne samopoczucie i intymną pewność siebie.
Potrafi dać się we znaki – zwłaszcza gdy wraca jak bumerang. To zaburzenie równowagi mikroflory pochwy, które może wystąpić niezależnie od wieku czy stylu życia. Dowiedz się, czym jest bakteryjna waginoza, jakie są jej objawy i jak ją leczyć.
Czym jest bakteryjna waginoza?
Bakteryjna waginoza to jedno z najczęstszych zaburzeń mikroflory pochwy u kobiet w wieku rozrodczym. Polega na nadmiernym rozroście bakterii beztlenowych nad naturalnie ochronnymi pałeczkami kwasu mlekowego. Choć nie jest klasyczną infekcją przenoszoną drogą płciową, często wiąże się z aktywnością seksualną i może powodować dyskomfort oraz nieprzyjemne objawy.
Zaburzenie mikroflory pochwy i rola Lactobacillus spp.
Bakteryjna waginoza u niektórych może nie wywoływać żadnych objawów klinicznych, a u innych dawać podobne objawy jak grzybica pochwy lub niektóre choroby weneryczne.
Zdrowa pochwa jest zdominowana przez bakterie Lactobacillus, które wytwarzają kwas mlekowy, utrzymując kwaśne pH i hamując rozwój patogenów. Gdy ich liczba spada, bariera ochronna słabnie. Taka zmiana sprzyja rozwojowi niepożądanych mikroorganizmów i zaburza naturalną równowagę mikroflory, co stanowi punkt wyjścia dla bakteryjnej waginozy.
Dysbioza pochwy jako mechanizm rozwoju infekcji
Dysbioza pochwy to zaburzenie równowagi pomiędzy korzystnymi a szkodliwymi bakteriami. Gdy środowisko pochwy staje się mniej kwaśne, dominujące dotąd pałeczki kwasu mlekowego ustępują miejsca drobnoustrojom beztlenowym. To właśnie one odpowiadają za pojawienie się bakteryjnej waginozy oraz jej nieprzyjemne objawy, takie jak zapach czy nietypowe upławy.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Bakteryjna waginoza może wystąpić u kobiet w każdym wieku, jednak najczęściej pojawia się u tych w wieku rozrodczym. Wynika ona z zaburzeń równowagi flory bakteryjnej w pochwie. Przyczyn wystąpienia bakteryjnej waginozy jest wiele.
Spadek liczby bakterii Lactobacillus i wzrost bakterii beztlenowych
Bakteryjna waginoza wiąże się z wyraźnie zmniejszoną liczbą Lactobacillus, które są głównym źródłem ochrony pochwy. W ich miejsce namnażają się bakterie beztlenowe, takie jak Gardnerella vaginalis. Proces ten nie tylko zaburza pH, ale również prowadzi do produkcji lotnych amin, które odpowiadają za charakterystyczny zapach.
Gardnerella vaginalis, Atopobium vaginae i inne bakterie związane z waginozą
Wśród bakterii odpowiedzialnych za waginozę dominują Gardnerella vaginalis i Atopobium vaginae, ale często występują też Mobiluncus spp. i Prevotella spp. Ich obecność nie zawsze oznacza infekcję, lecz nadmierny ich rozrost w warunkach osłabionej flory ochronnej stanowi główny mechanizm powstawania bakteryjnej waginozy.
Wpływ antybiotykoterapii i irygacji pochwy
Częste lub nieuzasadnione stosowanie antybiotyków może niszczyć dobre bakterie w pochwie, prowadząc do rozwoju bakteryjnej waginozy. Stosowanie antybiotyków jest nierzadko potrzebne podczas leczenia, jednak poza chorobotwórczych patogenów niszczy także bakterie, które mają pozytywne funkcje dla naszego organizmu. Dłuższe stosowanie antybiotyków może sprawić, że dojdzie do zaburzenia naturalnej flory bakteryjnej.
Podobnie irygacje, które mają „oczyszczać” pochwę, wypłukują naturalną florę i zaburzają pH. Zamiast poprawy higieny, mogą zwiększać ryzyko infekcji i nawrotów problemu.
Bakteryjna waginoza może także pojawić się przy dużej aktywności seksualnej. Ryzyko zwiększa także brak stosowania prezerwatywy. Choroba ta pojawia się także u kobiet, które palą tytoń, borykają się z przewlekłym stresem lub mają obniżoną odporność.
Czynniki hormonalne, ciąża i niewłaściwa higiena intymna
Zaburzenie równowagi mikroflory pochwy to częsty skutek nieprawidłowej higieny intymnej. Stosowanie drażniących środków do mycia, irygacje pochwy, zbyt częste mycie okolic intymnych, rzadka wymiana tamponów lub podpasek, a także noszenie nieprzewiewnej bielizny — to tylko niektóre z czynników, które mogą prowadzić do rozwoju bakteryjnej waginozy.
Do czynników wystąpienia tej choroby zaliczymy także ciąże, stosowanie leków hormonalnych i wkładek wewnątrzmaacicznej.
Bakteryjna waginoza może także często pojawiać się u kobiet w okresie po menopauzie. To wynik spadku estrogenów w organizmie i zachodzących w nim wielu zmian. Zaliczymy do nich np. wzrost pH pochwy i wiążące się z tym zaburzenie fizjologicznej flory bakteryjnej.
Objawy bakteryjnej waginozy
Bakteryjna waginoza może dawać różne objawy, a ich nasilenie zależy od wielu indywidualnych czynników. Nierzadko przebiega bezobjawowo, jednak typowymi znakami szczególnymi jest szarawa, wodnista wydzielina i nieprzyjemny zapach z okolic intymnych.
Charakterystyczny rybi zapach z pochwy
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych objawów bakteryjnej waginozy jest intensywny, rybi zapach, który nasila się po stosunku lub podczas miesiączki. Wynika on z produkcji amin przez bakterie beztlenowe. To właśnie ten objaw najczęściej skłania kobiety do wizyty u ginekologa i podjęcia leczenia.
Upławy i inne objawy kliniczne
Upławy podczas bakteryjnej waginozy mają zazwyczaj szary lub biały kolor i wodnistą, rzadką konsystencję. Nie towarzyszy im silny świąd czy obrzęk, co odróżnia je od infekcji grzybiczej. Mogą jednak powodować uczucie wilgoci i dyskomfortu, szczególnie podczas aktywności fizycznej czy noszenia obcisłej bielizny.
Różnicowanie z grzybicą pochwy i rzęsistkowicą
Bakteryjną waginozę łatwo pomylić z grzybicą pochwy lub rzęsistkowicą. Różnią się jednak objawami: grzybica wywołuje białe, grudkowate upławy i silny świąd, a rzęsistkowica – pienistą wydzielinę i pieczenie. Dlatego właściwa diagnoza opiera się na badaniach, a nie tylko na obserwacji objawów.
Leczenie bakteryjnej waginozy
Choć bakteryjna waginoza często poddaje się standardowej terapii, każdy przypadek może mieć inne podłoże i przebieg. Dlatego tak ważna jest konsultacja z lekarzem, który na podstawie objawów, wyników badań i indywidualnych czynników dobierze najskuteczniejsze leczenie.
Metronidazol i klindamycyna jako leki pierwszego wyboru
Leczenie bakteryjnej waginozy opiera się głównie na antybiotykach – najczęściej metronidazolu lub klindamycynie. Mogą być stosowane doustnie lub dopochwowo. Ważne jest, by stosować je zgodnie z zaleceniami lekarza, nawet jeśli objawy szybko ustępują – to klucz do trwałego wyleczenia i uniknięcia nawrotów.
Kuracja trwa zwykle od 5 do 7 dni i przynosi szybką poprawę. Wybór leku zależy od indywidualnej tolerancji, a także tego, czy pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią. Ważne: nie pić alkoholu przy metronidazolu.
Probiotyki dopochwowe i odbudowa flory bakteryjnej
Po zakończeniu kuracji warto sięgnąć po probiotyki dopochwowe, zawierające Lactobacillus. Pomagają one przywrócić naturalną równowagę mikroflory i zapobiec nawrotom infekcji. Dostępne są w postaci globulek lub żeli i są ważnym elementem profilaktyki zdrowia intymnego.
Postępowanie w przypadku nawrotów infekcji
Nawracająca bakteryjna waginoza to częsty problem, który może być frustrujący i obniżać komfort życia. W takich przypadkach konieczne jest kompleksowe podejście: przedłużona antybiotykoterapia, stosowanie probiotyków dopochwowych oraz analiza nawyków higienicznych i seksualnych. Czasem warto przebadać także partnera. Kluczowe są regularne wizyty u ginekologa i świadome dbanie o mikroflorę pochwy.
