Ból to najbardziej pierwotny sposób informacji płynącej od ciała, że dzieje się coś niepożądanego. Czasami jednak, w niektórych praktykach seksualnych, jest on poszukiwany i wręcz pożądany.
Wtedy, jeżeli obie strony czują się komfortowo i mają na to zgodę, mogą one eksplorować ten rodzaj odczuć i poszukiwać w nim spełnienia. W tym artykule skupię się jednak na tym niezaplanowanym bólu, tym, który nie jest elementem praktyki seksualnej.
Dyspareunia to medyczny termin określający ból podczas stosunku seksualnego. Może być to frustrujące i wpływać na jakość życia seksualnego oraz relacje partnerskie. Istnieje wiele różnych przyczyn dyspareunii, które mogą być zarówno fizyczne, jak i emocjonalne.
Dowiedz się, czym jest ból podczas stosunku, jakie są jego objawy oraz przyczyny i jak można go wyleczyć.
Rozumienie bólu podczas stosunku: definicja i objawy
Co to jest dyspareunia? Definicja i objawy
Ból podczas stosunku, zwany również dyspareunią, jest problemem, z którym boryka się wiele osób, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Może on mieć różne przyczyny, takie jak infekcje, stany zapalne, problemy hormonalne czy psychologiczne.
Niezależnie od tego, co jest przyczyną bólu, ważne jest, aby nie bagatelizować tego problemu i skonsultować się z lekarzem, który pomoże zdiagnozować przyczynę oraz zaproponować odpowiednie leczenie.
Warto pamiętać, że zdrowie seksualne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne i psychiczne, dlatego nie należy bagatelizować żadnych dolegliwości związanych z seksualnością. Kluczem do skutecznego leczenia bólu podczas stosunku jest zrozumienie przyczyny jego występowania.
Ból przy penetracji: różne rodzaje i ich charakterystyka
Ból podczas penetracji to problem, który dotyka wiele osób. Może mieć różne przyczyny i objawiać się na różne sposoby. Zrozumienie jego charakterystyki jest kluczowe, aby znaleźć odpowiednie rozwiązania i poprawić jakość życia seksualnego.
Bardzo często ból możemy odczuwać na początku penetracji, w okolicach wejścia do pochwy. Nierzadko wynika on z braku odpowiedniego nawilżenia. Ból może pojawić się także po stosunku i wiąże się on z podrażnieniami,mikrourazami pochwy lub ze zbyt intensywnym stosunkiem.
Ból przy penetracji może być także oznaką wulwodynii, czyli przypadłości objawiającej się bólem, pieczeniem, szczypaniem, kłuciem, nadwrażliwością na dotyk, a nawet uczuciem cięcia ostrym narzędziem.
Ból podczas i po stosunku: kiedy powinien zaniepokoić?
Czy seks powinien boleć? Nie, nie powinien. Jeżeli w trakcie seksu odczuwamy jakiś dyskomfort, to jest to sygnał, aby zmniejszyć intensywność stymulacji, zwolnić lub też przerwać daną czynność.
Jeżeli po jakimś czasie będziemy chcieli do niej powrócić i zrobić kolejne podejście, warto zastanowić się nad tym, dlaczego i skąd ten dyskomfort się pojawił. I tu ważna uwaga: stosowanie wszelkiego rodzaju lubrykantów znieczulających czy rozluźniających zaburza nam ten sposób komunikacji z ciałem i zwiększa ryzyko uszkodzeń, bo nie czujemy, że dzieje się z nami coś nie tak.
To samo tyczy się również innych substancji zmieniających nam to, jak czujemy swoje ciało. Komunikacja z własnym ciałem i świadomość sygnałów, które nam przekazuje, są kluczowe dla zachowania zdrowego życia seksualnego. W razie jakichkolwiek wątpliwości czy obaw warto skorzystać z pomocy specjalisty, który pomoże nam zrozumieć i rozwiązać nasze problemy.
Przyczyny bólu podczas stosunku
Najczęstsze przyczyny bólu podczas stosunku
Jednym z częstszych powodów bólu podczas stosunku jest niewystarczająca lubrykacja. W przypadku braku odpowiedniego nawilżenia, penetracja może być bolesna. Zbyt mała ilość lubrykacji może wynikać z wielu czynników, w tym zbyt szybkiego tempa, braku odpowiedniej stymulacji podczas gry wstępnej czy nawet napięcia emocjonalnego.
W takich sytuacjach ważne jest zwolnienie tempa i danie sobie czasu na relaks. Możliwe też jest skorzystanie z dodatkowej lubrykacji, co może znacząco poprawić komfort podczas stosunku. Nie wszystkie miejsca w naszym ciele mają zdolność do autolubrykacji.
Odbyt jest miejscem, które słabo się samo z siebie nawilża, więc przy praktykach analnych należy stosować dodatkowo lubrykant, pamiętając, że lubrykanty silikonowe nie nadają się do używania z niektórymi zabawkami.
Jeżeli natomiast pomimo długiej gry wstępnej nadal występuje niedostateczne nawilżenie i/lub odczuwamy ból przy stosunku, warto udać się wtedy na konsultację ze specjalistą w dziedzinie seksuologii.
Jeśli chodzi o kliniczne diagnozy zespołów bólowych w obszarze seksualnym, kluczowym etapem procesu diagnostycznego jest wykluczenie ewentualnych zaburzeń organicznych lub chorób somatycznych.
Jeżeli dolegliwości uniemożliwiają realizację czynności seksualnych zgodnie z własnymi pragnieniami i utrzymują się przez dłuższy czas, nawet jeśli nie pojawiają się przy każdym stosunku, to dobry sygnał, że może być potrzebna pomoc specjalisty.
Pochwica - co to?
Przechodząc teraz do dyskusji na temat dwóch często występujących zespołów bólowych w obszarze seksuologicznym, skoncentrujmy się na pochwicy i dyspareunii. Obie te dolegliwości mogą znacząco wpływać na jakość życia seksualnego oraz na ogólny komfort fizyczny i emocjonalny.
Pochwica psychogenna to skurcz mięśni około pochwowych uniemożliwiający lub utrudniający wprowadzenie członka, palca lub przedmiotu. Skurczowi podlegają w zasadzie wszystkie mięśnie w obrębie miednicy, a szczególnie krocza i 1⁄3 zewnętrznej części pochwy.
Jakakolwiek próba kontaktu seksualnego prowadzi do uogólnionej obawy i dążenia do uniknięcia wprowadzania członka lub zabawki do pochwy (np. skurcz mięśni przywodzących ud). Gdy nie jest podejmowana próba penetracji reakcja seksualna może być prawidłowa (odczuwanie podniecenia zarówno w obszarze psychicznym jak i fizjologicznym.
Pochwica może występować pod paroma postaciami.
- Pierwotna - trwa od pierwszych prób kontaktów płciowych
- Wtórna - początkowo kontakty seksualne były możliwe
- Immisyjna - można wprowadzić palec, wibrator, wziernik, ale nie członek
- Bez innych dysfunkcji seksualnych
- Z dysfunkcjami seksualnymi: obniżone libido lub jego brak, oziębłość, anorgazmia
Przyczyny pochwicy
Pochwica może mieć różne przyczyny, zarówno fizyczne, jak i psychiczne:
- Traumy i lęki: Negatywne doświadczenia seksualne lub lęk przed bólem lub ciążą mogą wywoływać skurcze.
- Problemy zdrowotne: Infekcje, operacje lub urazy mogą prowadzić do skurczów mięśni pochwy.
- Brak edukacji seksualnej: Niewiedza na temat własnego ciała i seksualności może prowadzić do obaw i napięć.
- Zaburzony obraz własnego ciała
- Nieakceptowanie partnera seksualnego i/lub problemy w relacji
Jak leczyć pochwicę?
Obecnie stosuje się parę metod leczenia pochwicy. Jedną z podstawowych metod jest psychoterapia i przepracowanie na niej traum i lęków. Można również, po uprzedniej konsultacji z seksuologiem, przeprowadzać trening z dilatorami, czyli swego rodzaju dildami o różnej wielkości.
Trening zaczyna się od ćwiczeń relaksacyjnych i pracy ze świadomością ciała i stopniowo prowadzona jest desensybilizacja na zbliżanie w okolice pochwy palca pacjentki, a następnie pacjentka sama lub w obecności poinstruowanego wcześniej partnera przyzwyczaja się do coraz większych dilatorów.
Wsparcie partnera oraz jego zrozumienie w procesie leczenia jest jednym z czynników zwiększających skuteczność działań leczniczych.
Co to jest dyspareunia? Definicja i objawy
Dyspareunia dotyka około 13% kobiet i objawia się odczuwaniem bólu u wejścia do pochwy, albo przez cały czas trwania stosunku, albo tylko wtedy, gdy dochodzi do głębokiej penetracji. Ból nie wynika z niedostatecznego nawilżenia pochwy.
Dyspareunia dotyka również około 3-10% mężczyzn i objawia się bólem w trakcie reakcji seksualnej. Dla odpowiedniej diagnostyki, ważne jest zidentyfikowanie momentu i miejsca pojawienia się bólu.
Może ona trwać całe życie, bądź wystąpić po okresie względnie prawidłowego życia seksualnego danej osoby. Jej postać może być ogólna i nie ograniczać się do konkretnych sytuacji czy partnerów lub specyficzna dla danej sytuacji/parterów.
Dyspareunia - jakie są jej przyczyny?
Fizyczne przyczyny dyspareunii
Infekcje i stany zapalne:
- Infekcje pochwy i dróg moczowych: Bakteryjne, grzybicze czy wirusowe infekcje mogą powodować ból podczas stosunku.
- Zapalenie pochwy (vaginitis): Może być wynikiem infekcji, reakcji alergicznej lub podrażnienia.
- Problemy strukturalne i urazy:
- Endometrioza: Stan, w którym tkanka podobna do endometrium (wyściółki macicy) rośnie poza macicą, powodując ból.
- Mięśniaki macicy: Łagodne guzy w macicy, które mogą powodować ból i dyskomfort.
- Blizny i zrosty: Mogą powstać po operacjach, urazach lub jako skutek endometriozy.
- Załupek (jest odwrotnością stulejki, to stan, w którym nie można sprowadzić na żołądź wcześniej odprowadzonego napletka, co skutkuje uciskiem. Załupek blokuje przepływ krwi w penisie powodując silny ból i grozi martwicą żołędzi)
- Stulejka (obkurczenie lub zwężenie otworu napletkowego)
- Inne wady anatomiczne
Zmiany hormonalne
- Menopauza: Spadek poziomu estrogenów może prowadzić do suchości i przerzedzenia ścian pochwy, co powoduje ból.
- Karmienie piersią: Może powodować zmiany hormonalne podobne do tych w menopauzie.
- Leki antykoncepcyjne: Niektóre hormonalne środki antykoncepcyjne mogą zmniejszać lub zaburzać naturalną lubrykację.
Choroby przewlekłe i inne stany zdrowotne
- Zespół jelita drażliwego (IBS): Może powodować ból miednicy, który nasila się podczas stosunku.
- Cystitis interstitialis: Przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego powodujące ból miednicy.
Problemy mięśniowe i neurologiczne
- Napięcie mięśni miednicy: Nadmierne napięcie mięśni dna miednicy może prowadzić do bólu.
- Neuropatia: Uszkodzenia nerwów w okolicy miednicy mogą powodować ból.
Psychologiczne przyczyny dyspareunii
Stres i lęk
- Obawy związane z seksem: Strach przed bólem, niepewność co do własnej atrakcyjności czy obawy o relację mogą prowadzić do napięcia mięśni i bólu.
- Przemęczenie: Brak relaksu i chroniczny stres mogą wpływać na odczuwanie bólu.
Trauma i negatywne doświadczenia
- Przemoc seksualna: Osoby, które doświadczyły przemocy seksualnej, mogą mieć trudności z seksem ze względu na traumy.
- Negatywne doświadczenia seksualne: Nawet jedno bolesne doświadczenie może prowadzić do obawy przed kolejnym zbliżeniem.
Problemy w związku
- Brak komunikacji: Problemy w komunikacji z partnerem mogą prowadzić do napięć i bólu.
- Konflikty emocjonalne: Nierozwiązane problemy emocjonalne mogą manifestować się fizycznym bólem podczas seksu.
Jak leczyć dyspareunię?
Podstawą leczenia powinien być zawsze dogłębnie przeprowadzony wywiad przez specjalistę, żeby ustalić czy zaburzenie ma podłoże somatyczne czy psychologiczne. W przypadku przyczyn somatycznych, terapia może być ukierunkowana na leczenie konkretnych schorzeń lub problemów fizycznych, takich jak infekcje, endometrioza czy zmiany hormonalne.
To może obejmować stosowanie leków przeciwbólowych, leczenie hormonalne, terapię fizyczną czy zabiegi chirurgiczne. W wypadku dyspareunii psychogennej sposobem leczenia jest psychoterapia. Może być to zarówno terapia grupowa jak i indywidualna lub też terapia par.
Zdrowe życie seksualne to niezbędny obszar ludzkiego zdrowia. Dla każdego z osobna zadowolenie z życia seksualnego może oznaczać co innego, ale dla wszystkich ludzi ból którego nie chcemy, który nam coś utrudnia lub uniemożliwia powinien być sygnałem, że warto się zatrzymać bo dzieje się coś co nie powinno się dziać.
Jeżeli sami nie wiemy co jest nie tak, warto skorzystać wtedy z fachowej wiedzy i udać się do specjalisty.
