Cykl miesiączkowy składa się z kilku złożonych etapów, w czasie których w kobiecym organizmie zachodzi wiele zmian. Pozwalają one na zajście w ciąże, a także jej utrzymanie i rozwój. Podstawowe fazy cyklu miesiączkowego to faza folikularna i lutealna. Warto wiedzieć, jak wyglądają oraz za co odpowiadają.
Podstawowe informacje o fazach cyklu miesiączkowego
Pojawienie się menstruacji jest jednym z sygnałów, że organizm młodej kobiety jest gotowy do rozmnażania. Poszczególne fazy cyklu miesiączkowego pełnią ściśle określone zadania, które właśnie wpływają na płodność. Wiedza na ich temat pozwala skutecznie planować ciąże oraz pomóc w staraniach o dziecko.
Czym jest cykl miesiączkowy i jakie fazy wyróżnia się w jego czasie?
Cykl miesiączkowy zwany także menstruacyjnym jest ściśle powiązany z produkcją oraz wydzielaniem hormonów związanych z podwzgórzem, przysadką mózgową oraz jajnikami. Długość cyklu miesiączkowego jest bardzo różnorodna i indywidualna dla każdej kobiety. Prawidłowy przedział to od 23 do 33 dni w przypadku dorosłych kobiet oraz od 21 do 45 dni w przypadku młodych dziewczyn.
Przebieg cyklu miesiączkowego: od fazy folikularnej do lutealnej
Wyróżnia się cztery podstawowe fazy cyklu miesiączkowego. Są to:
- menstruacja,
- faza folikularna,
- owulacja,
- faza lutealna.
Każda z nich odgrywa istotną rolę w płodności. W fazie menstruacyjnej dochodzi do złuszczenia błony śluzowej macicy i jej wydalenia. Pojawia się wtedy krwawienie. W drugiej fazie, czyli folikularnej dochodzi do wzrostu pęcherzyków w jajniku.
Następnie w czasie owulacji następuje uwolnienie komórki jajowej z pęcherzyka. Ostatnia faza cyklu miesiączkowego to faza lutealna, w czasie której błona śluzowa macicy jest przygotowywana do zagnieżdżenia się zarodka.
Jakie hormony regulują cykl miesiączkowy?
W cyklu menstruacyjnym kluczową rolę odgrywają takie hormony jak FSH, czyli folitropina, estrogeny, LH, czyli lutropiny i progesteron. FSH wydzielany jest przez przysadkę mózgową i reguluje wzrost pęcherzyków w jajniku, a estrogeny odpowiedzialne są za odbudowę cienkiej błony śluzowej macicy.
Z kolei wydzielanie LH i estrogenu związane jest z owulacją, a progesteron bierze czynny udział w przygotowaniu błony śluzowej macicy do zagnieżdżenia się zarodka.
Faza folikularna: początek cyklu
Faza folikularna liczona jest od pierwszego dnia pojawienia się miesiączki. Trwa zazwyczaj 14 dni i kończy się w momencie pojawienia się owulacji.
Co to jest faza folikularna i jakie są jej charakterystyczne objawy?
W fazie folikularnej cyklu miesiączkowego dochodzi do dojrzewania pęcherzyków Graffa w jednym lub dwóch jajnikach. Jej początek to pojawienie się krwawienia, czyli miesiączki. Krwawienie to może być mniej lub bardziej obfite. W czasie miesiączki można odczuwać lekkie dolegliwości bólowe oraz zmiany nastroju.
Faza folikularna a hormony: rola progesteronu i estrogenu
Wzrost pęcherzyków Graffa stymulowany jest przez hormon folikulotropowy FSH, który sprawia, że stają się one większe i zaczynają produkować estrogen. Ten z kolei hamuje wydzielanie hormonu folikulotropowego.
Sprawia to, że błona śluzowa macicy staje się grubsza, co sprzyja plemnikom w czasie drogi do komórki jajowej. Jeżeli w czasie cyklu miesiączkowego nie doszło do zapłodnienia, to w rozpoczynającej się fazie folikularnej obserwuje się spadek progesteronu.
Początek fazy folikularnej: co się dzieje w organizmie kobiety
Na początku fazy folikularnej następuje menstruacja, czyli krwawienie. Jest to dla większości kobiet czas z gorszym samopoczuciem lub lekkimi dolegliwościami bólowymi w okolicach podbrzusza. Pierwszy etap fazy folikularnej może mieć różną długość, a krwawienie może być skąpe lub bardziej obfite, co jest kwestią bardzo indywidualną, a także zależy od dnia menstruacji.
Za prawidłową długość okresu krwawienia uważa się czas od 3 do 7 dni. Po tym czasie kobiety często odczuwają większe libido, a także wyglądają i czują się bardziej atrakcyjne, co ma pomóc w procesie rozrodczym.
Faza folikularna - kiedy następuje i ile powinna trwać
Pierwszy dzień miesiączki to pierwszy dzień fazy folikularnej. W zależności od indywidualnych predyspozycji organizmu cała faza folikularna trwa około 14 dni. Obejmuje więc czas krwawienia, jak i kilka dni po nim, aż do momentu owulacji.
Faza lutealna: druga połowa cyklu
Faza lutealna może być dłuższa od folikularnej. Odgrywa równie kluczową rolę w procesie zapłodnienia, a znajomość zmian, jakie dzieją się wówczas w organizmie kobiety, może być kluczowa w czasie planowania ciąży.
Czym charakteryzuje się faza lutealna i jakie są jej typowe objawy
W fazie lutealnej organizm kobiety intensywnie przygotowuje się na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej. W tym czasie formuje się ciałko żółte, a także zanikają pozostałe pęcherzyki. Co jest także istotne, faza lutealna daje dość charakterystyczne objawy, które każda z kobiet rozpozna, jeżeli uważnie przyjrzy się własnemu ciału.
Przede wszystkim, to co można zaobserwować to podwyższona temperatura ciała w przedziale od 36,9 do 37,1, a także zmiana konsystencji śluzu. Zaraz po owulacji jest go mniej, a także staje się mniej gęsty. Na podstawie obserwacji tych objawów można dość precyzyjnie określić długość fazy lutealnej.
Faza lutealna a poziom progesteronu: jak hormony wpływają na organizm
Po zakończonym jajeczkowaniu na skutek działania hormonów LH i FSH pozostałości po pękniętym pęcherzyku Graffa zostają przekształcone w ciałko żółte. Zaczyna się w tym momencie produkcja dużej ilości progesteronu.
To z kolei sprawia, że błona śluzowa macicy staje się grubsza i wytwarza płyn, który jest bogaty w liczne substancje odżywcze mające za zadanie odżywić zarodek, gdy ten zagnieździ się w macicy.
Ponadto progesteron jest odpowiedzialny za hamowanie produkowanego przez przysadkę mózgową hormonu luteinizującego. W przypadku, gdy nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte zanika, a macica zaczyna się złuszczać. Efektem tego jest pojawienie się kolejnej miesiączki.
Początek fazy lutealnej: co powinnaś wiedzieć
Faza lutealna zaczyna się po owulacji i przypada z reguły około 15 dnia cyklu miesiączkowego. Jak już zostało wspomniane, na początku fazy lutealnej można zaobserwować podwyższoną temperaturę ciała, a także zmianę w śluzie. Staje się on bardziej wodnisty, a także zmienia barwę i jest nieciągliwy. Pozostaje taki do momentu kolejnej miesiączki.
Faza lutealna - jak obliczyć jej długość i co oznacza krótka faza lutealna
Faza lutealna u każdej kobiety może mieć odmienną długość. Z reguły obejmuje 15 - 28 dzień cyklu miesiączkowego. Jest ona dłuższa od fazy folikularnej i jej długość można określić między innymi dzięki obserwacji ciała, a także w przypadku regularnych miesiączek posiłkując się kalendarzem.
Niekiedy może się zdarzyć, że faza lutealna jest krótsza, niż uważa się za normę. Jeżeli trwa krócej niż 12 - 16 dni, może być przyczyną problemów z zajściem w ciąże.
Zaburzenie w fazach cyklu miesiączkowego
Organizm ludzki jest bardzo skomplikowany, a zmiany, jakie zachodzą w nim w czasie cyklu miesiączkowego, nie dzieją się bez przyczyny. W przypadku pojawienia się zaburzeń w fazach cyklu miesiączkowego poczęcie dziecka może zostać utrudnione, tak samo jak utrzymanie ciąży na początkowym etapie.
Niedomoga lutealna: przyczyny, objawy i sposoby leczenia
Jednym z zaburzeń poszczególnych faz cyklu miesiączkowego jest niedomoga lutealna, czyli niewydolność ciałka żółtego. Charakteryzuje się tym, że w organizmie kobiety obserwuje się spadek progesteronu w czasie, gdy jego ilość powinna być duża lub gdy jest produkowany w zbyt krótkim okresie czasu.
W przypadku niedomogi lutealnej mogą więc wystąpić problemy z zajściem w ciąże, a także jej utrzymaniem w początkowym okresie. Do objawów tego zaburzenia zalicza się problemy z zajściem w ciąże oraz liczne poronienia na jej wczesnym etapie, a także plamienia między miesiączkami, czy zmiany w trwaniu cyklu miesiączkowego.
W leczeniu niedomogi lutealnej kluczowe jest zdiagnozowanie jej przyczyny. To na tej podstawie wybiera się sposób leczenia, którym może być farmakologia, stymulacja hormonalna lub zabiegi operacyjne.
Wśród głównych przyczyn niewydolności ciałka żółtego zalicza się zaburzenia produkcji hormonów, choroby jajników, podwyższone stężenie TSH, czy zaburzenia w funkcjonowaniu przysadki i jajników, czy podwzgórza.
Zaburzenia hormonalne wpływające na długość fazy folikularnej i lutealnej
Hormony mają kluczowy wpływ na poprawność faz cyklu miesiączkowego. Wszelkie ich zaburzenia mogą doprowadzić do wydłużenia bądź skrócenia poszczególnych cyklów. Dlatego też gospodarka hormonalna powinna być zachowana na prawidłowym poziomie, aby móc ograniczyć zaburzenia fazy folikularnej i lutealnej.
Wśród najczęstszych zaburzeń hormonalnych można wyróżnić te związane z tarczycą, a więc nieprawidłowy i podwyższony poziom TSH, zbyt wysoki poziom prolaktyny, czy też niski poziom progesteronu w 7 dniu po owulacji.
Jak postępować przy wydłużonej fazie lutealnej?
Jeżeli faza lutealna trwa dłużej niż 16 dni, uważa się, że jest wydłużona. Za taki stan rzeczy odpowiadają hormony, ale też dieta, stres, czy intensywna aktywność fizyczna.
W przypadku wydłużonej fazy lutealnej należy wykonać badania, które sprawdzą poziom kluczowych hormonów, a także jeżeli przyczyną jest drastyczna dieta, czy zbyt duża aktywność fizyczna obciążająca organizm, należy zmienić swój tryb życia.
Dieta a fazy cyklu miesiączkowego
Zrównoważona dieta jest kluczowa dla zdrowia organizmu i dobrego samopoczucia. Odgrywa także istotną rolę w przypadku cyklu miesiączkowego. Dlatego też warto wiedzieć, jakie produkty wpływają korzystnie na funkcjonowanie cyklu miesiączkowego.
Faza lutealna a dieta: jakie składniki są szczególnie ważne
W fazie lutealnej nie powinno w Waszej diecie zabraknąć zdrowych tłuszczy, magnezu i witaminy B6, które znajdują się w rybach, nasionach słonecznika, czy też w awokado.
Znaczenie zdrowej diety w regulacji cyklu miesiączkowego
Zdrowa dieta pozwala dostarczyć organizmowi niezbędnych witamin i minerałów, które z kolei mają wpływ na jego poprawne funkcjonowanie. W przypadku cyklu miesiączkowego odpowiednia i zróżnicowana dieta pozwala poprawić samopoczucie, a także zmniejszyć ochotę na zachcianki i sięganie po niezdrowe przekąski i posiłki.
Faza folikularna oraz lutealna umożliwiają przeprowadzenie w kobiecym organizmie wiele zmian, które przygotowują go do możliwości zajścia w ciąże oraz jej utrzymania. Znajomość tych faz pozwala więc skutecznie planować ciąże, a także wykryć nieprawidłowości i zaburzenia cyklu miesiączkowego.
