Kiła zwana także często syfilisem, jest chorobą zakaźną, która diagnozowana jest u kobiet i mężczyzn w różnym wieku. Jej przebieg i rozwój są złożone i wymagają odpowiedniego leczenia, aby zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym. Jak więc się objawia i co dokładnie ją wywołuje?
Czym jest kiła (syfilis)?
Syfilis jest infekcją, którą wywołują bakterie. Najczęściej do zarażenia dochodzi poprzez kontakt seksualny, jednak nie jest to jedyna droga wniknięcia bakterii do organizmu. Choroba przebiega w kilku etapach oraz może skutkować poważnymi dolegliwościami.
Treponema pallidum – bakteria wywołująca kiłę
Bakteria, która odpowiedzialna jest za kiłę, to treponema pallidum, czyli bakteria krętka bladego. Jest to bakteria spiralna, która wnika do organizmu poprzez błony śluzowe i mikrourazy w skórze. Dlatego też kiła jest chorobą zakaźną, na którą wbrew pozorom choruje spora część osób.
Jak dochodzi do zakażenia kiłą?
W większości przypadków do przenoszenia się bakterii wywołującej kiłę dochodzi w czasie stosunków seksualnych o różnym charakterze. Jednak nie jest to jedyna droga zakażenia.
Drogi przenoszenia kiły
Wszelkiego rodzaju stosunki seksualne w znacznej większości są drogą zakażenia się syfilisem. Bakteria krętka bladego wnika do organizmu poprzez błony śluzowe.
Dlatego też można się nią zarazić nie tylko w czasie stosunku waginalnego, ale też analnego oraz oralnego. Co więcej, bakteria wywołująca kiłę przedostaje się do organizmu poprzez urazy w skórze lub też drogą krwiopochodną. Dodatkowo do przeniesienia kiły na dziecko może dojść poprzez łożysko oraz w trakcie porodu.
Czynniki ryzyka zakażenia kiłą
Największe ryzyko zakażenia kiłą to przede wszystkim przypadkowe oraz liczne stosunki seksualne z nieznanymi partnerami. Dodatkowo szanse na zakażenie wzrastają, gdy nie stosuje się prezerwatyw.
Szczególnie w środowisko MSM, czyli gdzie kontakty seksualne odbywają się między dwoma mężczyznami, ilość zakażeń jest większa. Ponadto drogą krwiopochodną zarazić się mogą lekarze oraz pielęgniarki i inny personel medyczny. Jednak w tym wypadku ilość zakażeń jest niewielka.
Objawy kiły - jak rozpoznać chorobę?
Kiła, jak każda choroba daje pewne objawy, po których można poznać, że doszło do zakażenia. Jednak w przypadku syfilisu mamy do czynienia z kilkoma stadiami rozwoju, co może utrudniać wczesne rozpoznanie schorzenia.
Kiła wczesna - objawy i przebieg
Pierwszym etapem choroby jest tak zwana kiła wczesna, czy też pierwotna. Występuje w pierwszym roku od momentu zakażenia. Do jej objawów zalicza się pojawienie się charakterystycznej zmiany skórnej. Jest to pojedyncze owalne owrzodzenie, które może także przypominać niewielkiego guzka.
Nie powoduje bólu, dlatego może nie być zauważone. W zmianie może pojawić się niewielka ilość surowicy. Jest to moment, w którym ryzyko zakażenia kolejnej osoby jest bardzo wysokie.
Co jest istotne, zmiana skórna utrzymuje się na skórze od 2 do 4 tygodni i samoistnie znika nie pozostawiając żadnych śladów. Kolejnym charakterystycznym objawem kiły wczesnej jest pojawienie się po około 9 tygodniach od zakażenia powiększonych węzłów chłonnych.
Kiła późna - objawy i powikłania
Rozróżnia się także kiłę późną, która występuje około 2 lata po zakażeniu. Diagnozowana jest u tych osób, które nie przeszły leczenia wcześniejszych stadiów choroby lub gdy leczenie nie było efektywne.
Kiła późna zwana też trzeciorzędową jest poważnym stadium choroby, który nawet może zagrażać życiu. Wszystko ze względu na to, że zaburza funkcjonowanie narządów wewnętrznych.
Może dojść nawet do zmian w układzie naczyniowo - sercowym, pojawienia się kilaków, czyli twardych guzków zapalnych na skórze oraz późna kiła może wywoływać uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.
Kiła wrodzona - objawy u noworodków
Istnieje także kiła wrodzona, która dotyczy sytuacji, w której kobieta w ciąży ma zdiagnozowaną kiłę i może nią zarazić dziecko w czasie porodu, czy też w życiu płodowym poprzez łożysko. Niestety kiła w ciąży jest niebezpieczna, ponieważ może wywoływać poronienia lub przedwczesny poród.
Dodatkowo syfilis może powodować poważne schorzenia u noworodka. Zazwyczaj diagnozuje się go do 2. roku życia dziecka. U większości maluchów pierwsze objawy uwidaczniają się między 3 a 8 miesiącem życia.
Są to najczęściej zmiany skórne, powiększenie wątroby, czy też śledziony, a także niedokrwistość oraz nieżyt nosa. Do późniejszych objawów zalicza się problemy z zębami, a nawet słuchem.
Osutka kiłowa, łysienie kiłowe i inne zmiany skórne
Kiła w zależności od stadium rozwoju może dawać bardzo różnorodne objawy. Poza wymienionymi wcześniej warto także być świadomym, że niepokój powinna wzbudzić osutka kiłowa, czyli wysypka w postaci grudek lub krostek, która może pojawiać się na tułowiu oraz kończynach górnych.
Dodatkowo syfilis objawiać się może łysieniem. Utrata włosów zazwyczaj ma miejsce na szczycie głowy lub też występuje ogniskowe przerzedzenie włosów. Do innych objawów kiły zalicza się także tak zwane bielactwo kiłowe, czyli białe plamy o średnicy ponad 1 cm, które uwidaczniają się na skórze szyi i karku, czy też zmiany w obrębie błon śluzowych w postaci grudek, czy owrzodzeń.
Powikłania nieleczonej kiły
Brak odpowiedniego i rzetelnego leczenia zakażenia krętkiem bladym może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. Wraz z rozwojem choroby może dochodzić bowiem do uszkodzeń narządów wewnętrznych.
Neurokiła - uszkodzenie układu nerwowego
Neurokiła to jedno z poważniejszych powikłań, które zaburza funkcjonowanie całego organizmu. Może powodować bardzo różne objawy i uszkadzać naczynia opon mózgowo - rdzeniowych, mózg oraz rdzeń kręgowy.
W przypadku braku leczenia neurokiła pojawia się zwykle 15 - 20 lat po zakażeniu. Uszkodzenia układu nerwowego mogą skutkować nagłymi napadami bólu w obrębie kończyn dolnych, narządów wewnętrznych, zaburzeniami widzenia, a nawet utratą wzroku, czy też problemami z czuciem powierzchniowym.
Kiła sercowo - naczyniowa - zagrożenia dla serca i naczyń krwionośnych
Syfilis może także oddziaływać na układ sercowo-naczyniowy i prowadzić do zaburzeń w jego funkcjonowaniu. Zazwyczaj powoduje uszkodzenia zastawek w sercu oraz naczyń odżywiających aortę, co może prowadzić do tętniaka aorty. Najczęściej kiłę sercowo-naczyniową diagnozuje się u mężczyzn około 10 lat po zakażeniu.
Kilaki - zmiany w zaawansowanej kile
Kilaki to guzy o charakterze zapalnym, które uwidaczniają się na różnych obszarach ciała. Wytworzone są z tkanki podskórnej, kostnej lub mięśniowej. Guzki mogą pękać, a wtedy wydostaje się z nich wydzielina o krwistym zabarwieniu. Dodatkowo zmiany skórne zajmują duże powierzchnie skóry. Kilaki mogą także pojawić się na narządach wewnętrznych.
Diagnostyka kiły - jakie badania są stosowane?
Aby móc potwierdzić obecność bakterii krętka bladego w organizmie, wykonuje się specjalne badania diagnostyczne. Pozwalają one wykryć chorobę nawet na wczesnym stadium, co z kolei umożliwia podjęcie szybkiego leczenia.
Testy serologiczne - VDRL, TPHA, FTA-ABS
Pierwszym etapem diagnostyki jest przeprowadzenie obszernego wywiadu z pacjentem. Po zebraniu istotnych informacji lekarz może skierować osobę z podejrzeniem zakażenia kiłą na testy serologiczne. Są to badania krwi, które wykrywają przeciwciała na obecność krętka bladego. Najczęściej w diagnostyce stosuje się testy VDRL, TPHA, FTA-ABS.
Badanie mikroskopowe w ciemnym polu widzenia
Inną metodą diagnostyki jest tak zwane badanie mikroskopowe w ciemnym polu widzenia. Jest ono możliwe do przeprowadzenia, gdy na skórze lub błonach śluzowych pojawiły się niepokojące zmiany skórne z wydzieliną. Wtedy pobiera się próbkę wydzieliny oraz analizuje ją pod kątem obecności krętka bladego.
Leczenie kiły - jakie metody są skuteczne?
Wczesne podjęcie leczenia zwiększa jego skuteczność, a także pozwala ograniczyć powikłania, jakie powoduje kiła. Z tego też powodu ważne jest, aby nie lekceważyć żadnych niepokojących objawów i konsultować je z lekarzem.
Penicylina - antybiotyk pierwszego wyboru
Podstawowym sposobem leczenia kiły jest podanie antybiotyku. Lekiem pierwszego wyboru jest penicylina. Podaje się ją w formie pozajelitowej, a dodatkowo jest bardzo skuteczna i bezpieczna nawet dla kobiet w ciąży. W przypadku uczulenia na ten antybiotyk dostępne są także inne, jak doksycyklina, tetracyklina, azytromycyna, erytromycyna, czy ceftriakson.
Reakcja Jarischa-Herxheimera – co to jest i jak sobie z nią radzić?
W procesie leczenia kiły może dojść do reakcji Jarischa-Herxheimera, która ma miejsce, gdy na skutek leczenia antybiotykiem z zabitych bakterii zostaje wydzielona toksyna. Jest ona stopniowo wydalana przez wątrobę i nerki.
Reakcji tej towarzyszyć mogą bóle głowy, wymioty, gorączka, dreszcze oraz bóle stawów i mięśni. Zazwyczaj stan ten nie trwa dłużej niż 24 godziny i należy go przeczekać. Oczywiście wcześniej należy skonsultować się z lekarzem.
Profilaktyka kiły - jak zapobiegać zakażeniu?
Kiła jest poważną chorobą, która niesie ze sobą liczne konsekwencje zdrowotne. Dlatego też dobrze jest znać zasady profilaktyki, aby móc skutecznie się jej ustrzec.
Prezerwatywa - skuteczność w zapobieganiu kiły
Jako że do największej liczby zakażeń dochodzi w czasie stosunków seksualnych, najlepszą metodą profilaktyki jest stosowanie prezerwatyw. Jest to szczególnie istotne, gdy podejmuje się stosunki seksualne z nieznanymi partnerami lub też gdy często się ich zmienia. Prezerwatywy pozwalają skutecznie zapobiegać przenoszeniu się chorób zakaźnych w tym także i kiły.
Kiła należy do chorób, które rozwijają się w organizmie przez wiele lat, powodując poważne i często nieodwracalne zmiany. Brak leczenia i bagatelizowanie charakterystycznych objawów powoduje poważne schorzenia, a nawet może doprowadzić do śmierci. Z tego też względu osoby podejrzewające możliwość zakażenia się kiłą powinny jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
