O orgazmach napisano już naprawdę dużo. Te sekundy uniesienia i ekstazy, a następnie rozluźnienia i spełnienia fascynowały ludzi już od czasów antycznych. Naukowe podejście do tego tematu zaczęło się dopiero pod koniec lat 50. XX wieku. Wtedy William Masters i Virginia Johnson rozpoczęli badania, które dały podwaliny pod dzisiejszą wiedzę o szczytowaniu mężczyzn i kobiet. Stworzyli oni wtedy tzw. linearny model reakcji seksualnej:
- Faza podniecenia – Następuje zwiększenie przepływu krwi do narządów płciowych, co powoduje erekcję u mężczyzn oraz lubrykację i obrzmienie narządów płciowych u kobiet. Wzrasta również napięcie mięśniowe i przyspiesza tętno.
- Faza plateau – Kontynuacja podniecenia. Zwiększa się napięcie mięśni, a oddech i tętno przyspieszają. Uczucie napięcia seksualnego osiąga najwyższy poziom.
- Orgazm – Krótkotrwałe, intensywne rozładowanie nagromadzonego napięcia seksualnego. Wiąże się z rytmicznymi skurczami mięśni narządów płciowych.
- Faza odprężenia (rezolucji) – Organizm wraca do stanu spoczynkowego, napięcie mięśniowe i ciśnienie krwi obniżają się, a u mężczyzn następuje okres refrakcji, w którym są niezdolni do kolejnego orgazmu przez pewien czas.
W latach 70-tych do powyższego modelu dodano jeszcze pożądanie, które miało poprzedzać fazę podniecenia. W latach 90-tych linearny model reakcji seksualnej zaczął być krytykowany, ponieważ nie uwzględniał, jak bardzo różnorodna pod względem biologicznym jest kobieca seksualność.
W 2001 roku badaczka Rosemary Basson podważyła tradycyjny model i zaproponowała alternatywny schemat cyklu seksualnego. Basson uważała, że podejście Mastersa i Johnsona jest pomocne w odniesieniu do mężczyzn i znajduje zastosowanie w leczeniu ich dysfunkcji, jednak jest zbyt ograniczone, jeśli chodzi o kobiety, których seksualność jest znacznie bardziej elastyczna i zmienna w porównaniu do mężczyzn. Składa się on z kilku kluczowych elementów:
- Neutralny stan emocjonalny – W przeciwieństwie do mężczyzn, u wielu kobiet pożądanie seksualne może nie być spontaniczne. Kobieta może zaczynać aktywność seksualną z neutralnym nastawieniem, nie odczuwając silnej potrzeby seksualnej od razu.
- Bodźce seksualne lub emocjonalne – Kobiety często angażują się w aktywność seksualną z powodów niezwiązanych bezpośrednio z pożądaniem, takich jak chęć zbliżenia emocjonalnego, potrzeba intymności, wzmocnienie więzi z partnerem lub partnerką.
- Reakcja seksualna – W trakcie aktywności seksualnej, w odpowiedzi na bodźce fizyczne lub emocjonalne, pojawia się podniecenie fizjologiczne (np. nawilżenie pochwy, przyspieszenie tętna) oraz psychiczne (np. wzrost pobudzenia erotycznego). To podniecenie może być mniej intensywne, ale bardziej rozłożone w czasie niż u mężczyzn.
- Świadome pożądanie – W wyniku stymulacji i podniecenia może pojawić się świadome pożądanie. W przeciwieństwie do tradycyjnego modelu, w którym pożądanie jest punktem wyjściowym, tutaj może ono wystąpić później, po rozpoczęciu aktywności seksualnej.
- Zadowolenie i satysfakcja – Kobieta może odczuwać satysfakcję z aktywności seksualnej nie tylko w wyniku orgazmu, ale także poprzez poczucie bliskości, więzi emocjonalnej z partnerem, czy też pozytywne przeżycia związane z intymnością.
- Powrót do stanu neutralnego – Po zakończeniu aktywności seksualnej, zarówno fizycznej, jak i emocjonalnej, kobieta powraca do stanu neutralnego, który może zainicjować kolejny cykl. Seksualność w tym modelu jest ciągła, cyrkularna, a nie zakończona jednorazowym doświadczeniem orgazmu.
Model Basson podkreśla, że kobiece doświadczenie seksualne może być silnie zależne od kontekstu psychologicznego, jakości relacji i bliskości emocjonalnej, a nie wyłącznie od fizycznej stymulacji czy spontanicznego pożądania.
Po krótkim opisie historii badań naukowych nad orgazmem oraz tego, co może go poprzedzać, pora odpowiedzieć na pytanie:
Czym jest orgazm?
Fizjologia orgazmu: Co się dzieje w ciele podczas szczytowania?
Orgazm jest złożonym procesem fizjologicznym, angażującym różne układy ciała, szczególnie układ nerwowy, hormonalny i mięśniowy. Ze względu na różnice w budowie ciał nasze indywidualne odczucie orgazmu może się różnić w jakimś stopniu od orgazmu drugiej osoby. Od strony fizjologicznej obejmuje on:
- Skurcze mięśni – Orgazm charakteryzuje się rytmicznymi skurczami mięśni w okolicy genitaliów oraz miednicy. U kobiet skurcze obejmują mięśnie pochwy, macicy i dna miednicy, natomiast u mężczyzn następują skurcze mięśni prostaty i nasieniowodów, co prowadzi do ejakulacji.
- Wzrost tętna i ciśnienia krwi – Tętno znacznie wzrasta, tak jak i ciśnienie krwi. Organizm wchodzi w stan intensywnego pobudzenia, co zwiększa przepływ krwi do mięśni i narządów płciowych.
- Wydzielanie neuroprzekaźników – Podczas orgazmu uwalniane są hormony i neuroprzekaźniki, takie jak oksytocyna, dopamina i endorfiny. Oksytocyna wzmacnia poczucie bliskości z partnerem, podczas gdy endorfiny działają przeciwbólowo i wywołują uczucie euforii.
- Reakcje genitalne – U mężczyzn orgazm prowadzi do ejakulacji, czyli wydalenia nasienia przez cewkę moczową. U kobiet może wystąpić zwiększone nawilżenie pochwy oraz skurcze macicy, które przyczyniają się do intensyfikacji doznań seksualnych.
- Skurcze ciała – Orgazm wywołuje mimowolne skurcze mięśni w różnych częściach ciała, takich jak uda, pośladki czy mięśnie brzucha, co może powodować drżenie lub napięcie ciała.
- Rozładowanie napięcia seksualnego – Orgazm jest momentem rozładowania nagromadzonego napięcia seksualnego. Po nim następuje faza odprężenia, w której ciało powraca do stanu spoczynkowego, a napięcie mięśniowe oraz tętno stopniowo wracają do normy.
- Okres refrakcji (u mężczyzn) – Po orgazmie u mężczyzn występuje faza refrakcji, czyli czas, w którym są oni niezdolni do osiągnięcia kolejnego orgazmu. Okres ten jest indywidualny i może trwać od kilku minut do kilku godzin.
Różne rodzaje orgazmów: pochwowy, łechtaczkowy, sutkowy i inne
Mężczyźni mogą osiągnąć orgazm poprzez dwa rodzaje stymulacji: stymulację genitaliów lub analną poprzez stymulację prostaty. Jeśli natomiast chodzi o kobiety, wachlarz możliwości jest dużo szerszy, wyróżnia się między innymi:
- Orgazm łechtaczkowy – Najczęściej doświadczany przez kobiety (ok. 75% kobiet dochodzi w ten sposób). Powstaje w wyniku stymulacji łechtaczki, która jest bardzo wrażliwa na dotyk i bodźce. Orgazm łechtaczkowy może być intensywny, ale często wymaga stymulacji bezpośredniej. Łechtaczka to nie tylko niewielki kapturek nad cewką moczową, ma swoje struktury podskórne, które znajdują się w pobliżu wejścia do pochwy. Dlatego często przy penetracji łechtaczka i tak jest stymulowana.
- Orgazm pochwowy – Występuje w wyniku stymulacji wewnętrznej pochwy. U kobiet może być związany z głębszymi strukturami anatomicznymi, takimi jak punkt G, który może być wrażliwy na stymulację. Warto jednak pamiętać, że wielu kobietom ciężko jest osiągnąć orgazm wyłącznie dzięki stymulacji pochwy.
- Orgazm mieszany – Kiedy stymulacja łechtaczki i pochwy odbywa się jednocześnie lub jedna z tych stymulacji poprzedza drugą, może dochodzić do orgazmu, który łączy w sobie aspekty obu rodzajów stymulacji.
- Orgazm sutkowy – Chociaż mniej powszechny, może wystąpić w wyniku stymulacji sutków. U niektórych kobiet, szczególnie w połączeniu z innymi formami stymulacji, może on prowadzić do odczuwania przyjemności seksualnej i orgazmu.
- Orgazm analny – Może wystąpić w wyniku stymulacji odbytu. Choć jest to mniej typowe, może prowadzić do intensywnych doznań seksualnych i orgazmu u niektórych kobiet i mężczyzn.
- Orgazm psychogenny – Obejmuje orgazm wywołany przez bodźce psychiczne, wyobraźnię erotyczną lub intensywne emocje. Często związany z fantazjami i mentalnymi stymulacjami.
Zygmunt Freud wyróżniał dwa rodzaje orgazmów u kobiet: orgazm łechtaczkowy i orgazm pochwowy. Według jego teorii orgazm łechtaczkowy był związany z dziecięcą, niedojrzałą formą seksualności, podczas gdy orgazm pochwowy oznaczał przejście do dorosłej, dojrzałej seksualności. Freud uważał, że dorosła kobieta powinna odczuwać przyjemność głównie z penetracji pochwy, a jeśli tego nie doświadcza, może to wskazywać na zahamowania psychiczne lub problemy emocjonalne.
Freud się mylił; jego teoria w tym obszarze kompletnie ignoruje biologiczne i psychologiczne aspekty kobiecej seksualności, o których wiemy obecnie. Nie ma gradacji orgazmów — nie ma lepszych i gorszych, mogą być one mniej lub bardziej przyjemne czy intensywne.
Orgazm u kobiet
Kobiecy orgazm: Czym różni się od męskiego?
W powyższych akapitach opisałem różnice płciowe w tym, czym i jak kobiety oraz mężczyźni mogą osiągnąć orgazm. Różnice są widoczne również w jego przeżywaniu.
Kobiety opisują orgazm jako bardziej wieloaspektowy, nie zawsze związany wyłącznie z genitaliami, lecz mogący obejmować całe ciało. Doświadczenia mogą być różnorodne i zależne od wielu czynników, takich jak rodzaj stymulacji, emocje czy relacja z partnerem. Nie zawsze występuje po nim okres refrakcji, i przy odpowiedniej stymulacji wiele kobiet może osiągać orgazm wielokrotny. Tak jak u mężczyzn, u kobiet również może pojawić się wytrysk.
W XX wieku środowiska naukowe debatowały nad tym, czy kobiecy wytrysk istnieje, podejrzewając, że to nie wytrysk, lecz nietrzymanie moczu. Ostatnie badania sugerują, że wszystkie kobiety mogą produkować ejakulat, nawet jeśli nie są tego świadome. Płyn wydobywający się lub uwalniany nie jest moczem; jest to ciecz o odczynie zasadowym, wydzielana przez gruczoły przycewkowe.
Mężczyźni zazwyczaj opisują orgazm jako krótszy i bardziej zlokalizowany w genitaliach. Jest to intensywne, ale bardziej przewidywalne odczucie, często związane z fizycznym rozładowaniem. Najczęściej orgazm związany jest z wytryskiem, choć możliwe są również orgazmy bez wytrysku.
Jak długo trwa kobiecy orgazm i jak go rozpoznać?
Zwykle trwa od kilku sekund do około 20-30 sekund. Czas ten może się różnić w zależności od intensywności podniecenia, rodzaju stymulacji oraz indywidualnych różnic. Niektóre kobiety mogą doświadczać dłuższych, bardziej rozciągniętych orgazmów, szczególnie podczas wielokrotnych orgazmów. Najłatwiej rozpoznać go przez obecność skurczów mięśni pochwy i dna miednicy. Towarzyszy temu uczucie euforii i rozładowania napięcia.
Czy każdej kobiecie potrzebny jest orgazm?
Po pierwsze i najważniejsze: seks nie zawsze musi kończyć się orgazmem! Zbytnie skupienie się na jego osiągnięciu może pozbawić przyjemności i w efekcie uniemożliwić szczytowanie, zarówno w seksie partnerowanym, jak i solo. Seks, oprócz rozładowania napięcia seksualnego, może służyć także do budowania bliskości w relacji, zabawy i przyjemności, a do osiągnięcia tego orgazm nie jest niezbędny.
Niemniej jednak, jest to tak przyjemne doznanie, że nie warto całkowicie się go pozbawiać. Orgazm nie jest absolutnie niezbędny dla każdej kobiety, aby mogła cieszyć się satysfakcjonującym życiem seksualnym. Kluczowe jest, aby każda osoba mogła odkrywać, co jest dla niej satysfakcjonujące, i czerpać radość z intymności w sposób odpowiadający jej indywidualnym potrzebom.
Jak doprowadzić kobietę do orgazmu: Sztuka dochodzenia
Istnieje takie powiedzenie, że orgazm zaczyna się w głowie, i patrząc na model Rosemary Basson opisany we wstępie, widać to wyraźnie. Dobry seks nie lubi napięcia, a do osiągnięcia orgazmu potrzebny jest pewien poziom rozluźnienia. To jest podstawa. Kolejnym elementem jest znajomość swojego ciała — tego, co lubi, a czego nie. Kiedy mamy już te dwa czynniki, potrzebny jest czas i odpowiednie dostosowanie intensywności stymulacji do odczuwanego podniecenia.
Przykładowo, jeśli kobieta na wstępnym etapie podniecenia użyje swojej zabawki erotycznej na maksymalnej mocy, lub jej partner będzie intensywnie stymulować łechtaczkę, może to wywołać dyskomfort zamiast oczekiwanej przyjemności. W przypadku seksu partnerowanego ważna jest komunikacja między wszystkimi zaangażowanymi stronami — nie możemy opierać się tylko na własnych odczuciach.
To, co może podobać się nam, niekoniecznie będzie działać na drugą osobę. Często może to wyglądać tak, że widząc pozytywną reakcję na jakiś rodzaj stymulacji, staramy się robić to mocniej i szybciej, aby zwiększyć doznania. Niekiedy można w tym przesadzić i osiągnąć efekt odwrotny od zamierzonego. Stabilny i przewidywalny rytm może przynieść lepsze rezultaty niż wkładanie coraz większej siły.
Orgazm u mężczyzn
Orgazm bez wytrysku: Czy to możliwe?
Tak, orgazm bez wytrysku jest możliwy. Przyczyny tego mogą być różne. Czasami jest to efekt zamierzony, osiągnięty na przykład dzięki praktykom tantrycznym. Czasem, przy kilku orgazmach blisko siebie, nie udaje się wytworzyć odpowiedniej ilości spermy przed kolejnym szczytowaniem.
Jeśli jednak jest to sytuacja niepożądana i występuje dość często, może to być objaw wytrysku wstecznego, gdy ejakulat wraca cewką moczową do pęcherza moczowego. Powodem może być źle działający zwieracz, więc warto udać się na konsultację urologiczną, ponieważ wytrysk wsteczny jest jedną z przyczyn problemów z płodnością.
Jak przedłużyć orgazm u mężczyzn?
Jedną z technik przedłużania orgazmu jest edging. Wymaga ona treningu i dobrej znajomości swojego ciała. Polega na zatrzymaniu stymulacji tuż przed szczytowaniem. Można to powtarzać kilkukrotnie podczas jednego stosunku lub masturbacji; tak zbudowany orgazm powinien być intensywniejszy i dłuższy.
Problemy z orgazmem
Anorgazmia: Przyczyny braku orgazmu
Do klinik seksuologicznych zgłaszają się osoby doświadczające niemożliwości osiągnięcia orgazmu, co może dotyczyć zarówno seksu partnerowanego, jak i solo. Brak orgazmu klinicznie nazywa się anorgazmią. Niestety, brak jest ogólnodostępnych badań na temat częstości diagnozowania anorgazmii w Polsce.
Możemy jednak wyciągnąć pewne wnioski z badań międzynarodowych, które szacują, że od 10% do 20% kobiet na świecie doświadcza problemów z osiągnięciem orgazmu, a około 5-10% może cierpieć na całkowitą anorgazmię. Anorgazmia u mężczyzn występuje rzadziej, choć również się zdarza. Szacuje się, że mniej niż 5% mężczyzn doświadcza tego problemu.
Do przyczyn anorgazmii zalicza się:
- Zaburzenia endokrynologiczne, związane głównie z nieprawidłowym poziomem hormonów płciowych.
- Dysfunkcje w obrębie układu rozrodczego.
- Uszkodzenia centralnego układu nerwowego, obejmujące mózg lub rdzeń kręgowy.
- Choroby somatyczne, takie jak cukrzyca i różnorodne stany zapalne.
- Problemy emocjonalne, w tym wcześniejsze traumy, zaburzenia lękowe, długotrwały stres, przemęczenie, poczucie winy oraz obawa przed ciążą.
- Niska samoocena lub brak atrakcyjności partnera.
- Poczucie monotonii i rutyny w życiu seksualnym, szczególnie w długotrwałych związkach.
- Oziębłość emocjonalna w relacji, konflikty i negatywna atmosfera w związku.
- Niekorzystne warunki do zbliżeń, takie jak brak intymności lub nieprzyjemne skojarzenia.
- Nadużywanie alkoholu, palenie papierosów oraz stosowanie narkotyków.
Anorgazmia może być wrodzona, wtórna (czyli nabyta w pewnym momencie życia) lub sytuacyjna (czyli występująca tylko w określonych warunkach).
Zaburzenia orgazmu: Symptomy i możliwości leczenia
Pierwszym krokiem w leczeniu anorgazmii jest ustalenie jej przyczyny. Seksuolog przeprowadza dokładny wywiad, aby rozpoznać jej podłoże. W zależności od ustaleń, proponowany jest plan leczenia, który może obejmować psychoterapię (indywidualną, grupową lub par), farmakoterapię lub leczenie chorób, które mogą powodować anorgazmię.
Dlaczego osoby udają orgazm?
Czasami, gdy pojawia się trudność z osiągnięciem orgazmu, pojawia się pomysł, aby go udawać. Robią to zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Powody mogą być różne, ale jednym z najczęściej wymienianych jest chęć ochrony uczuć osoby partnerskiej.
Niektórzy mężczyźni mogą też czuć się mniej męsko, jeśli nie dojdą, albo nie mają już siły na dalszy seks, więc symulują szczytowanie. Udawanie orgazmu może być oznaką barier komunikacyjnych w relacji.
Dodatkowo, tworzy to pewnego rodzaju błędne koło, ponieważ jeśli to, co robi nam partner/partnerka, nie dostarcza nam takiej przyjemności, jaką byśmy chcieli, a my udajemy, że jest nam dobrze, to jak druga strona ma się nauczyć, jak nam sprawić przyjemność? Wtedy niezadowolenie z życia seksualnego się pogłębia.
Orgazm a zdrowie
Korzyści zdrowotne orgazmu: Jak szczytowanie wpływa na zdrowie?
Orgazmy nie tylko poprawiają samopoczucie i jakość życia seksualnego, ale również mają szeroki wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne. Rozluźnienie po orgazmie może korzystnie wpłynąć na jakość naszego snu oraz odczuwanie bólu i stresu.
Seks i szczytowanie pozytywnie wpływają na układ krwionośny. Badania sugerują, że osoby prowadzące regularne życie seksualne mają niższe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Orgazm w ciąży i w trakcie porodu: Czy to bezpieczne?
Orgazm podczas ciąży i porodu jest zazwyczaj bezpieczny dla zdrowych kobiet, o ile nie ma medycznych przeciwwskazań. Zawsze warto skonsultować się w tej sprawie z lekarzem.
Techniki osiągania orgazmu
Seks oralny: Czy może prowadzić do orgazmu?
Tak, ale nie u wszystkich osób. Dla niektórych ten rodzaj stymulacji może dostarczać zbyt mało bodźców.
Podsumowanie
Ten artykuł z pewnością nie wyczerpuje tak obszernego tematu jakim jest ludzki orgazm. Mam nadzieję że trochę jednak go Wam przybliżył i odpowiedział na część nurtujących Was pytań z mojej perspektywy psychoterapeuty i seksuologa najważniejsze jest, aby zostały z Wami trzy rzeczy:
- Orgazm nie musi być celem każdego zbliżenia seksualnego. Zbytnie skupienie się na szczytowaniu może przesłaniać inne korzyści płynące z seksu, takie jak bliskość, pogłębianie relacji ze swoim ciałem i relacji z osobą partnerską.
- Nie ma gradacji orgazmów — orgazm pochwowy nie jest lepszy od łechtaczkowego.
- Życie pełne satysfakcji to takie, które zasługuje na momenty przyjemności, a orgazmy potrafią dostarczyć unikalnych doznań, których nie da się porównać z niczym innym. Warto więc poznać swoje ciało i odkryć, co sprawia, że możemy w pełni doświadczać tej radości.
Tekst pełni rolę czysto informacyjną i nie stanowi porady medycznej ani zalecenia, służy wyłącznie celom edukacyjnym.